Bu makalede “A-ha!” konsepti hakkında “A-ha!” diyeceğimiz bir an arayacağız.
Kullanıcıların A-ha! dediği anları, bu anların nasıl belirlenebileceğini, nasıl yeniden üretileceklerini ve nasıl ölçülebileceklerini anlamak dijital ürünlerin başarısı için kritik çabalardan biri.
“A-ha! anı”, tam olarak nasıl tanımlandığını bilmesek de hepimizin bir fikri olan, neyin kastedildiğini anladığı, gerçek anlamının da hislerimizi yanıltmadığı kavramlardan biri. Fakat kavramın açıklığına rağmen, dijital ürünlerin başarısındaki rolü kritik olduğu için, üzerine düşünmeye ve derinleşmeye değer.
“A-ha! Anı” Nedir?
“A-ha! anı” bir psikolojik fenomene gönderme yapar. Psikolojideki Eureka Etkisi kapsamlı bir araştırma sonrasında cevaba ulaşılan anda hissedilen ani aydınlanmayı ifade eder. Bu fenomen, girişimci ekosisteminde ve ürün yönetiminde “A-ha! anı” olarak tanımlanır.
Ürün tasarımı, ürün geliştirme ve ürün yönetimindeki “A-ha!” ise kullanıcının sorunu ve çözümü keşfettiği anı açıklar. Fakat kavram bu kadar yüzeysel değildir. “A-ha! anı” için önerilen onlarca tanım var. Bazıları bir müşterinin bir ürün veya hizmetin faydalarını gerçekleştirmesi olarak tanımlarken bazıları bir şeyi anlama duygusu olarak tanımlıyor.
Bazılarına göre “A-ha! anı”, müşterinin ihtiyacının müşteri tarafından çok ince bir şekilde anlaşıldığı bir durumdur. Bir müşterinin bir sorunu veya çözümü olduğunu ani bir anlayıştan veya fark etmekten başka bir şey değildir.
“A-ha!” bazen sihirli an, eureka etkisi, aydınlanma vb. olarak da bilinir. Bir sorunu, çözümü veya duyguyu aniden fark ettiğiniz veya anladığınız bir andır. Tanımlara devam edebiliriz, ancak bu tanımlarda birkaç terimin ortaya çıkmaya devam ettiği açık:
- Problem.
- Çözüm.
- His.
Yani, “A-ha!” konseptini kavramsallaştırmak bize ürünün başarılı olması için bir yol haritası sunar. Tüketicinin sorunu veya çözümü keşfetmesinin ne kadar süreceğini; çözüm olarak sunduğunuz şeyi anlamak için ne kadar zamana ihtiyaçları olduğunu ölçmenizi sağlar.
Bir Dijital Ürün’ün “A-ha! Anı”
Dijital ürün bakış açısından, “A-ha! anı”, birinin bir ürünün kullanıcısına dönüşmesinin nedenidir. Ürünün değer önerisinin anlaşıldığı andır. Bu, elbette, onboarding sürecinde gerçekleşir.
Kullanıcıdan kullanıcıya, kohorttan kohorta farklılık gösteren “A-ha! anları” yeni bir özelliğin keşfedildiği andaki duygusal bir tepkidir. Esasen “A-ha! anları” kullanıcı deneyimi tasarımının ortaya çıkardığı duygulardır. Öznel, kişisel ve duygusallardır. Fakat, “A-ha!” anları konusunda kesin olmak ve veri odaklı işletmeler için ölçülebilir hale getirmek mümkündür.
Dönüm Noktası Analizi ile “A-ha! Anları” Nasıl Keşfedilir?
Temel fikir, ürünün kilometre taşlarını belirlemek ve bunların dönüşümlerinizi nasıl etkilediğini analiz etmektir. Bu anlar genellikle, iş modelinize bağlı olarak satın alma veya müşteri sadakatine dönüşürler.
“A-ha!” anlarının her kullanıcı için farklı olduğunu dikkate almak önemlidir. Bir kullanıcı yolculuğunda her zaman gizli yollar vardır ve kullanıcılar ürününüzü ilk başta hiç düşünmediğiniz tamamen yeni bir şey için yararlı bulabilirler.
Ancak bu, kişisel değişkenlerin de tahmin edilebilir olmadığı anlamına gelmez. Yeterince büyük bir veriyi analiz ediyorsanız, çoğunlukla tekrar eden şemalar vardır. İstatistiğin özü budur. Bir ürünün doğru toplanmış verilerini analiz ettiğinizde şemalar, yollar, yinelenen davranışlar görürsünüz.
“A-ha” anlarını bulmak için de ölçebileceğiniz davranış kalıpları aramalı, davranışsal kullanıcı segmentleri oluşturmalı ve bunların dönüşümü nasıl etkilediğini belirlemelisiniz.
“A-ha!” Anını Aramak
Örneğin, freemium modeline sahip bir müzik çalar uygulamanız olduğunu varsayalım. İlk soru şu olabilir:
- Bir hafta içerisinde premium üyelik alan kullanıcıların ortak davranışları nelerdir?
Davranışsal kullanıcı segmentleri için dönüşüm artışını analiz ederek, aşağıdaki hipotezlere ulaşabiliriz:
- Uygulamayı yükledikten sonraki ilk iki saat içinde bir şarkı çalan kullanıcıların, diğerlerine göre şarkıyı satın alma olasılığı %181 daha fazladır.
- Uygulamayı yükledikten sonraki ilk 48 saat içinde bir şarkı paylaşan kullanıcıların şarkıyı satın alma olasılığı diğerlerine göre %345 daha fazladır.
Liste, favori bir şarkıyı, belirli bir web sayfasını görüntülemeyi, bir tür seçmeyi, bir sanatçıyı takip etmeyi vb. içerecek şekilde genişletilebilir. Ancak bu iki bulguya bağlı kalırsak (ve başka hiçbir faktör yokmuş gibi yüzeysel olursak) bir şarkıyı paylaşmanın bir “A-ha! anı” olduğunu iddia edebiliriz.
Peki Korelasyon Mu Nedensellik Mi?
Az önce bulduğumuz “A-ha!” hipotezlerinden sonra muhtemelen bu soruyu soracaksınız:
- Yeni kullanıcıların ilk 48 saat için bir şarkı paylaşmasını nasıl sağlarız?
Burada işler karışıyor. Yeni kullanıcıların bir şarkıyı paylaşmasını sağlarsanız, premium bir model satın alacaklarını düşünmek ilk bakışta mantıklı duruyor. Ama hayır, değiller. Ya da belki öyleler, fakat elimizdeki bilgi miktarı bu sonuca ulaşmak için yeterli değil.
Yukarıdaki örnekte, çoğu işletmenin sahip olduğu temel web analitiği verilerini inceleyerek bir “A-ha” anını keşfettiğimizi varsaydık. Ancak, bir şarkıyı paylaşmanın ve uygulamamızı satın almanın, korelatif davranışlar olduğunu bilmek, ikisi arasında gerçek bir neden-sonuç ilişkisi olduğu anlamına gelmez.
İki ayrı değişken herhangi bir düzeyde ilişkilendirilebilir, bu onların korelasyona sahip olduğunu gösterir, ancak korelasyon her zaman nedenselliğe eşit değildir. İki değişken arasında bir korelasyon varken nedensellik yoksa iki olasılık vardır:
- Üçüncü değişken: Muhtemelen bu değişkenlerin her ikisini de ayrı ayrı etkileyen ve bağlantılı gibi görünmelerini sağlayan bir faktör daha var.
- Yönlülük: Bu iki değişken arasında gerçekten nedensel bir ilişki var, ancak hangisinin diğerine sebep olduğunu asla bilemeyiz.
Peki, “A-ha!” Hipotezlerimizle Ne Yapmalı?
Sihirli ipuçları, büyüme tüyoları, başarı formülleri konusunda hepimiz çok hevesliyiz. Her şeyi sihirli bir değnek olarak algılıyoruz ve derinlerde hepimiz biliyoruz ki öyle değiller ve başarmanın hiçbir kısa yolu yok.
“A-ha!” anları verilerimizi içgörüye dönüştürmenin bir yolu olabilir. Yüzeysel bir amaç olarak belirlenmeyip; bir içgörü olarak vereceğimiz kararlarda hatırlanacak bir faktör olabilir.
Bize bir örnek verin! Sizin ürününüzde veya gerçekten sevdiğiniz bir üründe “a-ha!” dediğiniz an neydi?
Bize Instagram’dan yazabilirsiniz!
