Web analitiği ilk bakışta karmaşık görünebilir. Anlaşılması gereken çok fazla yeni kavram ve alınması gereken çok fazla kararın ilk anda kafa karıştırıcı olması çok doğal. Bu karmaşıklığın temel sebebi web analitiğinin geniş kapsamıdır. Kavram sıklıkla çeşitli disiplinleri ve becerileri kapsayan bir şemsiye olarak kullanılır. İşletmenizin ihtiyaçları doğrultusunda web analitiğini şekillendirip ihtiyacınız olan kapsama daralttığınızda, maksimum fayda sağlayabileceğiniz yolları daha net görebilirsiniz.
Bu yazıda, web analitiğine odaklanacak ve size daha net bir bakış açısı sunmak amacıyla konunun derinliklerine dalacağız. Çünkü web analitiği hakkında kararlar almak için web analitiğinin ne olduğunu, kullanabileceğini araçları, takip edebileceğiniz metrikleri bilmelisiniz.
Makale boyunca aşağıdaki başlıkları takip edeceğiz:
- Web Analitiği Nedir?
- Web Analitiği ve Raporlama
- Tıklama Verileri Nedir?
- Hangi Web Analitiği Metriklerinin Size Uygun Olduğunu Belirlemek
- KPI ve KIA Metrikleri Aynı Mıdır?
- Web Analitiği İçin Veri Toplamak
- Web Analitik Araçları
- Startup İşletmeler İçin Web Analitiği Kontrol Listesi
Web Analitiği Nedir?
Web analitiği, en temel düzeyde, web siteniz hakkında değerli bilgiler üretmenin bir yoludur. Web analitiği, işletmeniz için kullanılabilecek önemli içgörüler elde etme amacıyla veriler ve raporlar arasında bir dizi düzenleme sürecini kapsar. Temel amaç, işletme eforlarının performansını geliştirmektir. Verileri analiz etmek, işletmenizin iyileştirilebilecek yönlerini keşfetmeye yardımcı olabilecek bulgulara ulaşmanızı sağlayabilir, böylece birçok alanda verimliliğinizi arttırabilir.
Web analitiği aynı zamanda bir web sitesinin verilerinin toplanması, analiz edilmesi ve raporlanması anlamına da gelir. Web analitiği, bir web sitesinin ziyaretçileri hakkında bilgi sağlar ve siteyi ziyaret ederken sergilenen davranış kalıplarını tanımlar. Bazen, bir ürün veya hizmetle kullanıcıların temasları hakkında bilgilerin toplanmasına ve analiz edilmesine web analitiği denir. Bazen de bu süreçlere yardımcı olan bir iş zekası veya veri madenciliği alt kümesi olarak kabul edilir. Bu, veri toplamaya ve toplanan verilerin incelenmesine yarayan çeşitli yazılımlar ve online araçlar aracılığıyla gerçekleştirilebilir.
Web analitiğinde kullanılan araç ve teknikler çok çeşitli olsa da, çoğu durumda başlangıç aşamasında en temel metriklere odaklanarak genel bir analiz yapılması yeterli olur. Bu nedenle startup işletmeler için bir başlangıç çerçevesi çizmek mümkündür.
Doğru verilerin toplanması ve bunların doğru analiz edilmesi, özellikle bir startup için en önemli kısımdır. Çünkü veriler anlamlı olmadığında kaynakların kötüye kullanılması olasıdır. Bu yüzden doğru metrikleri, doğru veri toplama yöntemlerini, doğru araçları belirlemelisiniz.
Web Analitiği ve Raporlama
Öncelikle işletmenizin web analitiğine mi web raporlarına mı ihtiyaç duyduğuna karar verilmesi gerekir. İhtiyacınız raporlama mı analiz mi? İlk bakışta sorunun cevabı çok açık bir şekilde rapor yerine analiz gibi dursa da (çünkü analizler raporlardan daha kapsamlıdır) bu sorunun birçok işletme kararında karşılaştığınız bir cevabı var; koşullara ve beklentilerinize göre değişir.
Raporlama ve analiz, aynı metodolojileri ve araçları kullanan ancak son derece farklı çıktılar veren, birbiriyle ilişkili iki çabadır. Her ikisi de veri toplama, düzenleme, veri madenciliği, sıralama ve özetleme ile ilgili olsa da; raporlama herhangi bir yorum, öneri veya yol haritası içermez.
Raporlama, bir organizasyonun operasyonları hakkındaki bilgilerin özetlenmesi olarak ifade edilebilir. Raporlama ile “neler olduğunu” görebilirsiniz.
Analiz ise bu verilerde cevaplar bulmak ve uygulanabilir öneriler sunmaktır. Analiz ile “Bu neden oluyor ve nasıl düzeltebiliriz?” sorusunun cevabını görebilirsiniz.
Google dijital evangelisti Avinash Kaushik’e göre, analiz yerine raporlama istemenin daha makul olmasını sağlayan bazı koşullar vardır:
🤔 Merkezi Olmayan Karar Verme Yapısı:
Kurumda karar verme merkezi bir yapıda değilse, liderlerin onlara ne yapmaları gerektiğini söyleyen analizlere değil, üzerinde çalışacakları verilere ihtiyacı vardır. Bu nedenle raporlama web analitiğinden daha iyi bir tercihtir.
🏢 Kurum Kültürü:
Kurum kültürü atılacak sonraki adımları zaten biliyorsa, eski ve oturmuş bir düzeni varsa web analitiği verileriyle eylem değişikliğine değil doğru yolda olup olmadığını doğrulayan veya yanlışlayan raporlara ihtiyaç duyar.
🛠️ Mevcut Araçlar:
İşletmenin elindeki araçlar, özellikler ve kullanılabilirlikleri dikkate alınması gereken başka bir faktördür. Web analitiği için ne kadar kaynak ayrılacak, hangi araçlar kullanılacak, kaç kişi web analitiği ile ilgilenecek? Bazen kaynakların buna harcanması gerekmez ve hali hazırda elinizde olan araçlar verileri analiz etmek için değil raporlamak için tasarlanmıştır.
👴 Olgunluk:
İşletmenin olgunluk seviyesi bir başka kriterdir: eski şirketlerin hızlı hareket etmeye ihtiyacı olmayabilir. Web analitiği verilerini hızlıca kararlar almak yerine üzerinde çalışmak, uzun zamanda gelişen know-how sahibi uzmanların tekil olarak göz atması için isteyebilirler.
✔️ Analiste Güven:
Web analitiğini rapora tercih etmek, analistin belirli şeylere karar vermesi anlamına geldiğinden, analiste ne kadar güvendiğiniz önemlidir.
🎯 Bilgi Dağılımı:
Bilginin kişiler ve ekipler içindeki dağılımı belirleyici bir faktördür. Analistlerinizin birbirinden ve bağlamdan bağlantısı kopmuşsa, bağlantıları kurabilen birine veri sağlamak için raporlar çıkarmak daha mantıklı olur.
🤹 Analitik Beceriler
Ekibinizde bir analiz var mı? Yoksa, kötü yapılmış bir web analitiği sizi yanlış yönlendirebileceği için yalnızca veri toplamak en iyi seçenektir.
Tıklama Verileri (Clickstream Data) Nedir?
Yıllar geçtikçe, web analitiğinin yaygın kullanılma şekli değişti. Endüstri davranışındaki değişimle birlikte, veri toplama ve analiz etme yöntemleri de evrildi. Web analitiğinin ilk günlerinde popüler olan tıklama verileri artık birçok açıdan yeterli değil. Halen birçok profesyonel tarafından karar alma süreçlerinde kullanılıyor olsa da, aslında web analitiği tıklama akışına eşit değil.
Web analitiğinden öğrenebilecekleriniz tıklama verilerine kıyasla çok daha fazla. Bir web sitesinin kullanıcılarının davranış ve etkinliklerini temsil eden tıklama akışı verileri, web analitiği platformları tarafından toplanan ve raporlanan genel verilerin yalnızca küçük bir bölümünü oluşturur.
Tıklama akışı, kullanıcıların çevrimiçi deneyimlerinde kullandıkları bir yoldur. Trafik verileri ve analiz açısından, tıklama verileri, kullanıcıların sitede izledikleri yolları ve hareketlerini, her sayfada ne kadar zaman harcadıklarını, hangi sayfaları ziyaret ettiklerini, sitenizden nerede ayrıldıklarını vb. ifade eder.
Tıklama verileri, web sitesi sahiplerinin web analitiği için de kullanabilecekleri araç ve teknikler aracılığıyla toplayabilecekleri bilgiler olarak da ifade edilebilir. Web analitiği ise, daha geniş bir şekilde, bir web sitesine gelen ziyaretçilerin davranışlarını izlemek için kullanılan ve sitenizi etkileyen birçok sorunun ele alınmasını sağlayan bir süreçtir.
Tıklama verileri nadiren tek başına yararlıdır; ancak kullanıcıların bir siteyle nasıl etkileşime girdiği hakkında ayrıntılı bilgi için diğer araştırma kaynaklarıyla birleştirildiğinde çok değerli olabilir.
Hangi Web Analitiği Metriklerinin Size Uygun Olduğunu Belirleme
Web analitiği metrikleri, web metrikleriyle yeni ilgilenmeye başlayan kişiler için kafa karışıklığına neden olabilir. Web analitiği metrikleri, web sitelerinin performansını ölçmek ve iyileştirme yapılabilecek alanları daha kolay belirlemek için web sitesi sahipleri için çok önemli ve kullanışlı araçlardır.
Tıklamalar, dönüşümler, erişim veya etkileşim; hangilerini seçerseniz seçin, web analitiği verileri, doğru metriklere dikkat ettiğinizde, kullanıcıların ürünleriniz ve hizmetlerinizle nasıl etkileşime girdiğine dair değerli bilgiler sunar. Doğru ölçümleri hedeflemek, web analizi çabalarınız için hedeflerinizi ve stratejinizi daha iyi tanımlamanıza yardımcı olabilir.
Bir işletme için KPI’ları tanımlarken, KPI tanımını akılda tutmak önemlidir. KPI, bir kuruluşun nicel, somut veriler aracılığıyla başarıyı ölçmesine olanak tanıyan bir ölçümdür. Geçmişte, KPI terimi, yıllık iş planında tanımlanan amaç ve hedefleri ölçmek için kullanılan standart metrikler kümesini açıklardı. Bugün ise, bunlar hala herhangi bir iş planının ilgili yönleridir, ancak performans hedeflerini tanımlarken veya istisnalara göre yönetirken başarıyı ölçmeye yardımcı olmak için yeterli değildir.
Hangi KPI’ların izlenmesinin gerektiği işletmenize, ürün veya servisinize, faliyet gösterdiğiniz nişe, satış funnelının anlık görüntüsüne ve kısa/uzun vadelerde arzuladığınız görüntülerine göre değişiklik gösterir. Fakat bazı metrikler evrenseldir ve başlangıç aşamasındaki birçok işletme için genel geçer kabul edilmeleri mümkündür.
İzlemeniz gereken temel metriklerin bir listesi:
- Tekil ziyaretçiler
- Oturumlar
- Oturum Süresi
- Çıkma Oranı
- Dönüşüm Oranı
- Etkileşim Oranı
Ziyaretçi, oturumlar, oturum süresi, hemen çıkma oranı ve dönüşüm oranı, başlangıç aşamasında kullanılabilecek temel web analitiği metrikleridir. Bu metriklerin her biri için farklı web analitik araçlarında farklı isimler görebilirsiniz. Web sitenizi veya blogunuzu kaç kişinin ziyaret ettiğini, bu ziyaretçilerin web sitenizde ne kadar kaldıklarını, kaçının sitenize girer girmez ayrıldığını ve yüzde kaçının istediğiniz eylemi gerçekleştirdiğini söylerler.
Oturum metriği bir kullanıcının web sitenizde bir seferde gerçekleştirdiği eylemleri içeren süreçtir. Bir ziyaretçinin birden fazla oturumu olabilir, bu nedenle benzersiz ziyaretçileri ifade etmek için ayrı bir metrik vardır. Her ziyaretçinin sitenizde kaldığı süreye ziyaret süresi denir. Hemen çıkma oranı sitenize giren kaç kişinin herhangi bir ikinci sayfa veya temas noktası ile etkileşime girmeden web sitenizden ayrıldığını ölçer. Fakat hemen çıkma oranının düşük olmasının olumlu olduğu, kullanıcının en hızlı biçimde başka bir eyleme yönlendirildiği durumlar da vardır. Dönüşüm oranı, yalnızca kaç kişinin müşteriye dönüştüğünü değil, aynı zamanda ziyaret sayısından ne kadar satış elde etme oranınız olduğunu da ölçer. Bu metrikler bize kullanıcıların sitede ne kadar zaman geçirdikleri, nereye tıkladıkları ve hangi sayfadan çıktıkları gibi şeyler de dahil olmak üzere her bir kişinin sitede nasıl zaman geçirdiğine dair genel bir bakış sağlar.
KPI ve KIA: Biri Diğerine Eşit mi?
Geleneksel olarak, uzun zamandır dünyanın her yerindeki işletmeler, iş performansını temel performans göstergeleri (KPI) ile ölçüyor. Fakat bu KPI’lar yoluyla odaklanılan veri türleri, genellikle iş operasyonları ve yürütmedeki stratejik farklılıkları hesaba katmaz. Müşterilerimiz hakkında gerçek zamanlı, kritik içgörüleri kullanarak daha etkin bir şekilde rekabet etmemiz gereken bir zamanda, bir KPI, iş yapma şeklimizdeki doğal stratejik farklılıkları desteklemelidir. Bununla birlikte, sonuçlara dayalı olarak bir dijital varlığın performansını değerlendirmek için temel içgörü analizinin (KIA) kullanımını da düşünmeliyiz.
KIA (Key Insights Analysis) metrikleri ve KPI (Key Performance İndicator) metrikleri daha iyi tahmin gücüne sahip web analitiği gerçekleştirmek için iki farklı yaklaşımdır.
KPI metriklerine odaklandığımız uzun bir süre boyunca, bize müşterilerimizin ürünlerimizi ve hizmetlerimizi nasıl kullandıklarına dair bize fikir vermenin bir yolu olarak hizmet ettiler. Ancak yalnızca nicel ölçümler günümüzün dijital çağı için yetersizdir.
Bugün birçok işletme göz ardı ettiği insan faktörünü karar alma süreçlerine dahil etmek için müşteri içgörüleri elde etmenin ve geri bildirim almanın yollarını arıyor. Temel içgörü analizi, bir kuruluş veya pazar genelinde temel iş ve pazar içgörülerini belirleme, izleme ve eyleme geçirme sürecidir. Temel içgörüler strateji, değer ve yenilik için bir temel oluştururken KPI’lar performansı ve uyumluluğu denetlemek için taktik araçlar olarak hizmet eder. KIA metrikleri; içgörü tanımlama, izleme ve araştırma yoluyla strateji ve yürütme arasındaki boşluğu dolduran bir iş biriminin bütünsel büyümesini yakalayabilir.
KPI metriklerinin yanı sıra, göz önünde bulundurmanız gereken bazı niteliksel metrikler:
- Tıklama Yoğunluk Analizi
- Ziyaretçinin Birincil Amacı
- Görev Tamamlama Oranları
- Segmentlere Ayrılmış Ziyaretçi Trendleri
- Çok Kanallı Etki
- Marka bilinirliği
- Müşteri memnuniyeti
- Net Promosyoncu Puanı
- Müşterinin Sesi
- Yapışkanlık
Web Analitik Araçları
Web analitiği araçları çeşitlidir ve her biri perakende, konaklama, finans, eğitim ve sağlık gibi birçok sektörde uzun süredir kullanılmaktadır. Peki, birçok ücretli ve ücretsiz araç arasından size en uygun olanı nasıl seçmelisiniz?
Bu araçlar özellikleri, kullanılabilirlikleri, gerektirdikleri bilgi düzeyi, sağladıkları ve işleyebildikleri veri düzeylerine göre birbirinden farklılaşıyor. Bazı web analitiği araçlarının gerçek zamanlı izleme, benzersiz kodlarla ziyaretçi izleme, farklı kayıt teknolojileri gibi ayırt edici özellikleri bulunabilir. Bu nedenle bir startup işletme olarak web analitiği araçlarına karar vermek kolay değil.
Google Analytics, Microsoft BI, Kissmetrics, Appsflyer, Hubspot, Crazy Egg ve RapidMiner, web sitesi trafiğini anlamak için kullanabileceğiniz analitik araçlardan bazılarıdır. Hangi aracı kullanacağınıza karar vermeden web analitiğinin son derece derinleşmiş bir disiplin olduğunu ve tüm işletme sahiplerinin sahip olmadığı beceriler gerektirdiğini tekrar hatırlamanızda fayda var. Belki hangi aracın kullanılması gerektiğine karar verecek kişi siz değilsinizdir.
Web analitiği alanında birçok farklı oyuncu var, ancak ilk olarak temellere odaklanmak mantıklı olabilir. Genel olarak, her şeyi tek bir araçla bir araya getiremezsiniz; Önemli olan metodolojiyi anlamak, işiniz için neyin önemli olduğuna karar vermek ve belirli işler için en iyi çözümleri seçmektir. Bu nedenle araçlarınızı seçmeye veri toplama ve analizinizle neyi başarmak istediğinize karar vererek başlayın ve bu araçların istediklerinizi verip veremediğine dair bir araştırma yapın.
İşte yaygın web analizi araçlarının bir listesi:
- Google Analytics
- Microsoft BI
- Kissmetrics
- Appsflyer
- Hubspot
- Crazy Egg
- RapidMiner
- Chartio
- Hotjar
- Mixpanel
Startup’lar için Web Analitiği Kontrol Listesi
Verilerin her yerde olduğu ve anlamlı bilgiler elde etmek için analiz edilmesi gereken bir dünyada yaşıyoruz. Bu dünyada, özellikle verileri kullanmak söz konusu olduğunda, bir startup işletmesi için çok fazla fırsat var. Web analitiği, hem işletme verilerinden hem big datadan yararlanmanın ve içgörü elde etmenin en iyi yollarından biridir. Günümüzün startup şirketleri, yalnızca işlerini büyütmek için büyük veriyi kullanmakla kalmıyor, aynı zamanda kendi birinci taraf verilerinden de uygun şekilde faydalanıyor.
Web analitiği yoluyla sürekli ölçümler ve analizler gerçekleştirmek günümüzde faaliyet gösteren herhangi bir küçük işletme sahibi için bir zorunluluktur ve sitenizi veya ürününüzü en yüksek dönüşüm potansiyeli için optimize etmenize olanak tanır.
Bu başlangıç rehberini, bir web analitiği kontrol listesi oluşturarak bitireceğiz.
Yeni başlayanlar için faydalı olabilecek web analitiği eforları listesi:
*Web analitiği ile ulaşmak istediğiniz hedefleri belirleyin. İşletme hedeflerinize paralel olduklarından emin olun. Belki işletmenizin ihtiyacı analiz değil raporlamadır.
*Temel araçları kullanmaya başlayın ve videoları izleyerek, blog yazılarını ve makaleleri okuyarak, forumlara ve ağ gruplarına katılarak, sorunları araştırarak bunları nasıl kullanacağınızı öğrenin. Google Analytics gibi çok fazla ücretsiz ve erişilebilir araç var. Bunları başlangıç için kullanabilir ve neye ihtiyacınız olduğuna daha sonra karar verebilirsiniz.
*Veri madenciliği kapasitenizi belirleyin. Bunu düzenli olarak yapmaya istekli ve yapabilen biri var mı? Belki de dış kaynak kullanmalısınız.
*Doğru ölçümlere odaklanın. Örneğin, verilerinize, kullanıcı edinme ve etkileşiminin mevcut durumunun ne olduğunu sorduğunuzda cevap alabiliyor musunuz? Bu soru sizin için önemliyse alabilmelisiniz.
*Uyumluluğa öncelik verin. Web analizi verilerinizin yeterince kapsamlı olduğundan emin olun.
Özetle,
Girişiminiz büyüme yaşamaya başladığında, neyin işe yarayıp neyin yaramadığını belirlemenize yardımcı olacak verileri toplamanız ve anlamanız gerekir. Analytics, gelirleri artıran, ürün geliştirme konusunda bilgi veren ve stratejik kararlar veren önemli metrikleri ölçmenize yardımcı olabilir. Web analitiği hakkında bilgi sahibi olmanız ve bazı kararlar almanız gerekir.
İyi karar vermek veri gerektirir, bu nedenle bir şirketin hayatta kalması için kritik olan önemli önlemleri belirlemek iyi bir başlangıç noktasıdır. Kaynaklara ve hedeflere dayalı olarak bazı şirketlerin farklı ölçütlere odaklanabileceğini belirtmek önemlidir. Analitik olgunluk düzeyiyle ilgili yaptığınız seçim, harcamanız gereken kaynakların miktarına bağlıdır, ancak bir yerden başlamak her zaman önemlidir.
Umarım bu makale web analitiğindeki değeri görmenize yardımcı olmuştur, bir sonraki makaleyi kaçırmamak için bizi takip edin!
