Ürün gereklilikleri dokümanı (PRD, product requirement document) geliştirilecek bir ürünün amacının ve kapsamının tanımlandığı nihai dokümandır. Ürünün hem geliştirilmesi sırasında ve hem de sonraki süreçte ürün hakkında detaylı bilgiye ihtiyacı olabilecek tüm paydaşların ürünün neyi ve nasıl çözdüğüne dair ortak bir bakış açısı sağlar. Yeni bir ürünün geliştirmesi sırasındaki işlevlerinin yanı sıra, yeni ortaklara, yatırımcılara, MVP (minimum viable product, minimum geçerli ürün) sonrası iterasyonlarda veya pazarlama gibi lansman sonrası faaliyetlerde ekibe katılabilecek yeni kişilere, ürünün neyi nasıl çözdüğünü açıklamak için kullanılabilir.
Birçok insan ürün gereklilikleri dokümanını waterfall (şelale tipi) gibi geleneksel geliştirme yöntemlerinin bir parçası olarak algılasa da aslında çevik ürün geliştirme ekipleri de birkaç dokunuş yaparak bu dokümanı yazıyor ve kullanıyorlar. Ürün gereklilikleri dokümanı yalın ürün geliştirme ekipleri tarafından yazıldığında, aynı ürünün kendisinin feedback döngüleriyle beslenerek basamaklı geliştirilmesi gibi, genellikle belirli bir sürümü tanımlar ve iteratif olarak genişletilir.
Ürün gereklilikleri dokümanının yazılması geliştirilecek ürünün teknik gerekliliklerini ve fonksiyonlarını aktardığı için özellikle ürün tasarımı için önemli bir adımdır. Bu adımın atlanması ürün tasarımının gereklilikler veya ürünün sahip olması gereken fonksiyonlar sebebiyle değişmesi gibi ileride ortaya çıkabilecek sorunlara yol açabilir. Oysa ürün gereklilikleri dokümanı oluşturularak ekipteki herkesin beraber hareket etmesi ve birbirini desteklemesi sağlanabilir.
Yani, ürün gereklilikleri dokümanının aslında rehber görevi görerek bir ürün geliştirme ekibinin spesifik bir ürün veya sürümün en verimli şekilde tasarlanmasını ve gelişitrmesini sağlayacak bilgileri içerir. Yeni bir ürün veya MVP geliştirirken, ürün gereklilikleri dokümanının yazılması çoğunlukla ürün kapsamının belirlenmesinden sonra başlar. Pazar araştırmasının ardından MVP’de neyin olup neyin olmayacağına karar verme zamanı geldiğinde, özellikler listesine geri dönersiniz. Bu özelliklerin bazılarını eleyip belki yenilerini ekleyerek -şu an için– nihai özellik listesine ulaştıktan sonra ürün gereklilikleri dokümanı yazmaya hazırsınız demektir.
Ürün Gereklilikleri Dokümanı (PRD, Product Requirements Document) Nedir?
Ürün gereklilikleri dokümanı bir ürünün belirli bir sürümünde geliştirilmesi gereken tüm ihtiyaçlarını içeren nihai dokümandır. İyi yazılmış bir ürün gereklilikleri dokümanı pazarda başarıya ulaşacak bir ürünün temelini oluşturabilir.
Ürün gereklilikleri dokümanının önemi yalnızca ekipteki herkesi aynı paylaşılan bir vizyonda buluşturmasından kaynaklanmaz, aynı zamanda ürünün tüm detaylarıyla bir bütün olarak görülebilmesini sağlamasından kaynaklanır. Ayrıca, farklı uzmanlıklar gerektiren konulardaki bilgilerin düzenlenmesine, kabul edilebilir kalite kriterlerinin belirlenmesine ve riskleri mümkün olabildiğince azaltmaya yardımcı olur. İstisnalar olsa da, ürün geliştirme tek kişilik bir iş değildir, ürünler en iyi sonuca ulaşmak için iletişim kurmaya ihtiyaç duyan ekipler tarafından geliştirilir. Bu nedenle ürün gereklilikleri dokümanı ürünün iletişim zeminini kurarak da ekiplere fayda getirir.
Ürün gereklilikleri dokümanı, ürün geliştirilmeye başlanmadan önce yazılsa da aslında tamamlanmaz. İlk versiyon için yeterli hale geldiğinde ürün geliştirmeye geçilir ama ürün gereklilikleri dokümanı ürünün sonraki iterasyonlarında ufak değişikliklerle gelişmeye devam eder. Ürün gereklilikleri dokümanını bu şekilde kullanmak onu ürün yaşam döngüsü boyunca gelişecek canlı bir belgeye dönüştürür. Böylece ürün yaşamının herhangi bir anında ürün vizyonu, gereksinimleri veya hedeflerleriyle ilgili temel düşüncelere dönmek gerektiğinde başvurulacak bir kaynak haline gelir.
Ürün Gereklilikleri Dokümanını (PRD) Önemli Kılan Nedir?
Toparlayacak olursak, ürün gereklilikleri dokümanı bir ekibin ürün hakkındaki iletişim zeminini kurar. Gelecekte ekibe katılabilecek herkesin kısa sürede ürün vizyonunu kavramasını sağlar. Ürünün geliştirilmesi sırasında tüm tasarım ve geliştirme eforları ürün gereklilikleri dokümanı baz alınarak kararlaştırılır. Ürün geliştirme süreci yalın girişim yaklaşımıyla ilerletiliyorsa, ürün gereklilik dokümanı aynı zamanda önceliklendirme ve iterasyonlara bölme için önemlidir.
İyi yazılmış bir ürün gereklilikleri dokümanı varsa, tekrar tekrar aynı detaylar, özellikler hakkında konuşmak gerekmez. Böylece ekibe yeni katılan birine ürünün anlatılması için harcanacak zaman, son kullanıcılar için anlamlı olacak geliştirmeler için kullanılabilir.
Yalın Ürün Gereklilikleri Dokümanı Nedir? Nasıl Yazılır? Neler İçermelidir?
İyi planlanmış bir ürün gereklilik dokümanı, ürünün işlevsellik, kullanılabilirlik ve performans gibi temel detaylarını ifade edebilmelidir. En azından bir sonraki sürümde eklenecek ve değiştirilecek özellikleri içermelidir. Ürün için planlanan her işlevi detaylandıran, kullanının bu özelliği nasıl kullanabileceğini de gösterecek açıklamalar olmalıdır. Eğer karmaşık bir özellik planlanıyorsa, teknik detaylar ve geliştirme mantığı daha derin anlatılabilir. Belirli özellikler ve işlevlerin yanı sıra, sürümlerin genel amacını da içermelidir. Ürün ekibi dokümanı okuyarak bu sürümde neyin hedeflendiğini anlayabilmelidir.
Ürün gereklilikleri dokümanına eklenebilecekler:
- Özet, vizyon
- Kullanım senaryoları
- Özellikler
- Kullanıcı akışları
- Geliştirilecek ekranlar, mockuplar ve wireframeler
- Veri mimarisi ve diğer teknik notlar
- Versiyon planlaması
- Pazarlama stratejisi için notlar
Ayrıca, yalın ürün geliştirme temelde hangi varsayımların doğrulanmadığı ve elendiği üzerine kurulu bir sistem olduğu için, ürün gereklilikleri dokümanı neyin geliştirilmeyeceğini içerebilir.
Ürün Gereklilikleri Dokümanı Şablonları
Ne tür bir dokümana ihtiyacınız olduğunu önceden kestirmek pek kolay değil. Yine de, kendi dokümanınızı yazmadan önce aşağıdaki şablonları iyi bir ürün gereklilikleri dokümanının nasıl olabileceğini görmek iççin kullanabilirsiniz. Ürün gereklilikleri dokümanını yazarken, özellikle yalın yaklaşımla ürün geliştiyorsanız, zaten çözülmüş sorunlarla uğraşmak vakit kaybı olabilir. Bu yüzden her detayı sıfırdan oluşturmak mantıklı değil. Bunun yerine mevcut şablonlardan yararlanabilirsiniz.
Özetle,
Sonuçta, iyi bir ürün gereklilikleri dokümanı planlama için başvurulacak ilk kaynaktır. Ürün için neyin yapılması gerektiğini, kimin yapacağını ve neyin ne zaman tamamlanmış olacağını tek sefferde görebilmenizi sağlamalıdır. Böylece herkes zamanını ürünü geliştirmeye ayırabilir.
Yalın bir ürün gereklilikleri dokümanı kapsamlı bir yol haritası için ihtiyaç duyulan her şeyi sağlayabilir ve tasarım, geliştirme, kalite kontrol gibi farklı uzmanlıkların iletişimini iyileştirebilir.
